Uszkodzenie chrząstki

Chrząstka stawowa pokrywa powierzchnie ślizgowe w łożysku jakim jest staw. Jest to biała, lśniąca tkanka o trójwymiarowej budowie odpornej na zgniatanie oraz ścieranie. W kolanie jej grubość wynosi od 2 do 4 mm (najgrubsza warstwa znajduje się na rzepce).

Do uszkodzenia chrząstki stawowej dochodzi w momencie urazu kolana, powtarzających się obciążeń czy chorób jak np. reumatoidalne zapalenie stawów. Może też być ona uszkadzana wtórnie poprzez inne elementy stawu (np.: uszkodzona łąkotka, ciało wolne). Wyróżniamy cztery stopnie jej uszkodzenia:

Objawami sugerującymi jej uszkodzenie jest ból stawu nasilający się podczas chodzenia, wysięk w stawie, ograniczenie jego ruchomości czy sztywność. Dolegliwości powiększają się w trakcie dnia, a zmniejszają po odpoczynku. Ponieważ objawy są podobne do innych uszkodzeń w stawie kolanowym, nie zawsze możemy podać konkretną przyczynę czy czas ich powstania, diagnostyka uszkodzeń chrząstki bywa trudna. Dokładny wywiad oraz badanie fizykalne są podstawą rozpoczęcia procesu diagnostycznego. Konieczne jest też wykonanie badania NMR, które jest badaniem nieinwazyjnym a zarazem dającym największy wgląd w chory staw. Możemy w ten sposób określić miejsce uszkodzenia chrząstki, jego rozległość oraz przybliżony stopień.

W przypadku objawowych szkodzeń pierwszego lub drugiego stopnia zaleca się leczenie zachowawcze, nieoperacyjne jeśli nie występują inne uszkodzenia wewnątrzstawowe, które same nie są wskazaniem do operacji. Najczęściej stosuje się fizjoterapię, leki oraz suplementy diety wzmacniające chrząstkę stawową, iniekcje z kwasu hyaluronowego lub podanie osocza bogato płytkowego.

Uszkodzenia trzeciego i czwartego stopnia najczęściej wymagają leczenia operacyjnego. Same w sobie dają większe dolegliwości. Pozostawienie ich bez zaopatrzenia chirurgicznego może skończyć postępem oraz powiększaniem się uszkodzeń zarówno samej chrząstki jak i innych struktur w stawie. Leczenie zachowawcze w tych przypadkach nie przynosi oczekiwanych rezultatów.

Powierzchnie uszkodzenia trzeciego stopnia wyrównuje się mechanicznie, aby rozpulchnione fragmenty chrząstki nie stanowiły powierzchni ciernej.

W przypadku niewielkich uszkodzeń czwartego stopnia, punktowych, poniżej 1 cm2, stosuje się odświeżenie dna ubytku. W ten sposób wydostająca się spod chrząstki krew tworzy skrzep wypełniający ubytek. Kiedy jednak jest on większy konieczne jest jego wypełnienie materiałem. Stosuje się preparaty hyaluronowe (np: Hyalofast) lub błony kolagenowe. Są one rusztowaniem dla komórek, które zagnieżdżają się w nich oraz rozpoczynają tworzenie regeneratu chrząstki stawowej.

Po zabiegu operacyjnym konieczne jest ścisłe przestrzeganie protokołu rehabilitacyjnego, odciążania kończyny oraz kontrole mające na celu monitorowanie prawidłowego postępu leczenia.